Jean-Jacques ROUSSEAU (1712-1778), şüphe yok ki on sekizinci yüzyıl Avrupa entelektüel tarihi üzerinde en derin etkiyi yaratan düşünürlerin başında gelmektedir. Başka hiç kimse hem hayatı hem de eserleriyle yaşadığı toplumda onun kadar heyecan uyandırmamış ve yine hiç kimse onun kadar statükoyu rahatsız etmemiştir. Aydınlanmanın sonuçlarına hem o kadar düşman hem de onun kazandırdığı siyasal kimlikten onur duyan Rousseau’dan başka bir düşünür bulunmamaktadır. Okumaya devam et
Liberal demokrasinin en önemli temsilcilerinden John Locke (1632–1704); I. Charles’ın İngiltere’de tahta çıktığı ve parlamento desteği olmaksızın ülkeyi yönetmeye teşebbüs ettiği günlerde, 1632’de Wrington-Somerset’te dünyaya geldi. İngiltere için bu dönem, aynı zamanda hem dinî tolerasyon hem politik ve ekonomik güçlenme hem de ulus-devlet transformasyonlarının yaşandığı dönemdir. Okumaya devam et
İstanbul Sözleşmesi; Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi‘nin 11 Mayıs 2011 tarihinde, İstanbul’da gerçekleştirdiği toplantıda “Kadına Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye Dair Avrupa Konseyi Sözleşmesi” (Council of Europe Convention on Preventing and Combating Violence Against Women and Domestic Violence) başlığıyla imzaya açılan ve o günlerde canhıraş bir biçimde Avrupa Birliği yolunda koşturan AKP iktidarının Türkiye adına imzaladığı uluslar arası bir sözleşme… Okumaya devam et
Sosyal bilimlerde iktidar (power) kavramı genellikle toplumsal ilişkilerde insanların davranışlarını kendi menfaatleri veya iradî tercihleri hilafına, şiddet ya da manipülasyon taktikleriyle farklı yönlere kanalize etme becerisi olarak tanımlanır. Kamusal organizasyonlarda, emretme yetkisini tekelinde bulunduran güç anlamındaki siyasî otorite (authority) de umumiyetle iktidar şeklinde tasvir edilir ise de otoritenin farkı, her halükârda meşruiyet (legitimacy) çerçevesinde uygulanmasıdır. Otorite meşruiyete endeksli değilse yalnızca iktidardır. Zorba bir muktedir; cebren ve hile ile iktidarını sürdürüyorsa meşruiyetinden bahsedilebilir mi? Okumaya devam et
1942 yılında Birleşik Krallık’ta, hükümet tarafından hazırlattırılan bir raporda (The Beveridge Report) bireysel varoluşu çürüten beş büyük toplumsal kötülük (five giants: want, idleness, squalor, ignorance, disease) şöyle sıralanmaktadır: Mülkiyet dağılımından neşet eden yoksulluk, istihdam imkansızlığından kaynaklanan işsizlik, barınacak yer temin edememekten doğan sefalet, eğitim eksikliğinden hasıl olan cehalet ve yetersiz sağlık hizmetlerinden türeyen bin bir çeşit hastalık… Denilebilir ki İngiltere’de toplumsal yeniden yapılanmaya ve refah devleti (welfare state) de denilen sosyal devlete karşılık gelen “çağdaş (contemporary) siyasal sistem”in inşası; bu beş büyük toplumsal kötülüğe dair önerilen çözümler sayesinde mümkün olmuştur. Okumaya devam et
Otokrasi; tek-adamın şahsında temerküz eden siyasal egemenliğin ya da devlet erkinin, tebaa ya da yurttaş olan insanların rızası aranmaksızın, yukarıdan aşağıya doğru topluma dayatıldığı yönetim tarzını ifade eder. Hiyerarşik emirlere sorgulanmaksızın itaat ya da askerler gibi emir-komuta zincirinde astın, üste bağımlılığı yönündeki katı ısrar otokrasinin temel niteliğidir. Bu nevi bir sistemde yönetimin icraatlarının meşru ya da gayrimeşruluğunu denetleyebilecek herhangi bir merci yoktur. Devletin yürütme fonksiyonu da yasama fonksiyonu da yargı fonksiyonu da otokrat idarecinin keyfine bağlıdır. Okumaya devam et
Anayasa Mahkemesi Başkanı Zühtü ARSLAN; AKP iktidarının meclisteki çoğunluğuna dayanarak yasalaştırdığı 2911 Sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’na dair, bazı hususları iptal eden Anayasa Mahkemesi kararından ötürü, İçişleri Bakanı Süleyman SOYLU’nun kast-ı mahsusa ile (maksadını aşarak değil) kendisine yönelttiği eleştirilere cevap sadedinden yazdığı metinde şöyle bir cümle de kullanmış: “Yargı kararları, özellikle AYM kararları kutsal metinler değildir, eleştirilebilir…” Yani, AYM kararları eleştirilebilir ama kutsal metinler eleştirilemez…Merakı mucip bir ifade değil mi? Okumaya devam et
Medyaya yapmış olduğu; “Hele İslamî devlet olsun, en güzel sarığı biz saracağız, en güzel cübbeleri biz giyeceğiz… O kisveyi taşıyacağım diye devletten, hizmetten, ticaretten kopmak yok… Biz devleti, makamları bıraktığımız zaman oraya ne idüğü belirsizler geliyor… Ne idüğü belirsizler karar mekanizmalarına geçince Müslümanlar sıkıntı çekiyor… Devletin kontrol mekanizmalarında olmamız lazım… Başörtü meselesi çözüldü değil mi? Ayasofya için Tayyip Bey (Cumhurbaşkanı) bekleyin dedi, Ayasofya açıldı… Sarık ve cübbenin de vakti gelecek…” mealindeki cümleleriyle meşhur Sakarya, Akyazı ilçesinde faaliyetlerini sürdüren Uşşakî Tarikatı’nın şeyhi, on iki yaşındaki bir kız çocuğunu tacizden tutuklanınca din istismarı mevzusu Türkiye’de bir kez daha gündeme geldi… Okumaya devam et
Genel felsefe tarihi gibi, klasik siyaset felsefesi tarihinin de Antikçağda, Platon’un (427–347) çabalarıyla başladığı pekâlâ ileri sürülebilir. Platon tarafından geliştirilen klasik siyaset felsefesi formunun hem İlkçağ boyunca hem de Yahudilik, Hristiyanlık ve İslam’ın zuhur ettiği Ortaçağ boyunca, siyaset üzerine kafa yoran düşünürler için en önemli yol gösterici olduğunu söylemek kolay kolay reddedilemez. Okumaya devam et
Modern siyaset felsefesinin ilk temsilcilerinden Thomas Hobbes (1588-1679), iç savaşlarla çalkalanan on yedinci yüzyıl İngiltere’sinde yaşadı. İngiltere için bu dönem, barışçı yöntemlerle çözülemeyecek problemler üzerine bir mücadele dönemiydi. Temel problemlerden biri din kaynaklıydı. Anglikan Kilisesi bir devlet kilisesi olmakla itham ediliyordu ve hem piskoposluk örgütü hem de ayin biçimleri Roma Katolisizmi tarafından reddediliyordu. Nüfuzlu Protestanlar, Katolisizme alternatif olarak Presbiteryenizm akımını tercih ediyorlardı. Oysaki Kral I. James, Katolisizm yanlısıydı ve Protestanlığa karşıydı. İkinci temel problemse egemenlikle ilgiliydi. Egemenlik, Kral’a ait ve mutlak mı olmalıydı? Yoksa Parlamento’yla paylaşılıp meşrutî monarşi mi olmalıydı? Okumaya devam et
